Hệ thống nhập cư Canada đang phải đối mặt với thách thức lớn khi số lượng đơn xin tị nạn tăng đột biến, cùng với đó là việc gia tăng các lệnh trục xuất và số người có giấy phép cư trú tạm thời. Theo số liệu mới nhất, tình hình này càng trở nên phức tạp trong bối cảnh khủng hoảng nhà ở, chi phí sinh hoạt tăng cao và các điều chỉnh chính sách nhằm kiểm soát tốc độ tăng dân số.
Số liệu đơn xin tị nạn tăng mạnh
- Từ đầu năm đến tháng 9/2024, Canada đã nhận 132.525 đơn xin tị nạn
- Trong đó, 84.645 đơn được nộp bởi người nước ngoài đang sinh sống tại Canada
- Số đơn còn lại được nộp tại các cửa khẩu biên giới
Các quốc gia có nhiều người xin tị nạn nhất (đối với người đang học tập tại Canada)
- Ấn Độ: 2.290 hồ sơ
- Nigeria: 1.990 hồ sơ
- Ghana: 1.385 hồ sơ
- Guinea: 1.095 hồ sơ
Đáng chú ý, số lượng du học sinh xin tị nạn đã tăng lên 15.160 hồ sơ, vượt xa con số 13.080 của cả năm 2023.
Hội đồng Di trú và Tị nạn Canada (IRB) hiện đang quá tải với khoảng 250.000 hồ sơ chờ xử lý. Tình trạng này không chỉ làm chậm quá trình xét duyệt cho những người xin tị nạn hợp pháp mà còn gây áp lực lên hệ thống nhập cư của nước này.
Giải pháp từ chính phủ
Để giải quyết các vấn đề trên, chính phủ liên bang đã ký kết thỏa thuận với ba tỉnh/vùng lãnh thổ:
- Alberta
- Manitoba
- Yukon
Các thỏa thuận này cho phép gia hạn giấy phép làm việc cho người nhập cư đang chờ xét duyệt thường trú tại các tỉnh nói trên. Tuy nhiên, do phạm vi áp dụng còn hạn chế, nhiều người nhập cư tạm thời vẫn đang phải đối mặt với tình trạng bấp bênh về tư cách cư trú.
Canada tăng cường xử lý vi phạm và trục xuất người nhập cư trái phép
Cơ quan Biên phòng Canada (CBSA) đã tăng 15% nhân lực kể từ tháng 1/2023 để đẩy mạnh công tác thực thi pháp luật. Dự kiến số lượng lệnh trục xuất trong năm tài chính này sẽ tăng 60% so với giai đoạn 2021-2022.
Thống kê lệnh trục xuất
- Năm 2023: 3.650 lệnh
- Năm 2022: 3.912 lệnh
Phần lớn các trường hợp bị trục xuất là do vi phạm quy định nhập cư như ở quá hạn visa hoặc làm việc không phép. Trong tổng số 103.131 vụ trục xuất từ năm 2022, hơn 93.000 vụ thuộc các vi phạm này. Hiện CBSA đang xử lý 38.030 lệnh bắt giữ người nhập cư.
Kế hoạch giảm số người cư trú tạm thời
Theo kế hoạch 3 năm của chính phủ liên bang, số lượng người cư trú tạm thời tại Canada (bao gồm khách du lịch, du học sinh và lao động nước ngoài) sẽ giảm mạnh từ 2,96 triệu người hiện nay xuống còn 2,52 triệu người vào năm 2025.
Nguyên nhân khiến người cư trú tạm thời phải rời đi:
- Quy định cấp phép lao động nghiêm ngặt hơn:
- Chính phủ Ottawa siết chặt điều kiện cấp giấy phép lao động
- Cơ hội ở lại của người cư trú tạm thời bị hạn chế
- Tự nguyện hồi hương:
- Dự kiến có khoảng 1,26 triệu người sẽ rời Canada khi hết hạn cư trú vào năm 2025
Đối với những người không đáp ứng được các quy định mới, họ thường phải lựa chọn một trong hai phương án:
- Nộp đơn xin tị nạn để được ở lại lâu hơn
- Lẩn trốn để tránh bị phát hiện và trục xuất
Canada điều chỉnh chính sách thường trú nhân mới
Trước những lo ngại về khủng hoảng nhà ở và chi phí sinh hoạt tăng cao, chính phủ Canada đã quyết định giảm chỉ tiêu cấp thường trú nhân hàng năm xuống còn 395.000 người vào năm 2025, thấp hơn nhiều so với con số 485.000 của những năm trước.
Trong đó, 40% chỉ tiêu sẽ dành cho du học sinh và người lao động nước ngoài đang sinh sống tại Canada. Điều này cho thấy chính sách mới ưu tiên những người đã định cư tại Canada hơn là tiếp nhận người nhập cư mới.
Ảnh hưởng đến cộng đồng du học sinh và lao động nước ngoài
Du học sinh và lao động nước ngoài hiện chiếm phần lớn trong số người cư trú tạm thời tại Canada. Tuy nhiên, những thay đổi chính sách gần đây đang gây khó khăn cho họ:
- Vấn đề gia hạn giấy phép làm việc: Nhiều người gặp khó khăn trong việc tìm cách ở lại hợp pháp
- Gánh nặng tài chính: Gia đình du học sinh đã đầu tư lớn vào học phí và sinh hoạt phí, khó có thể thay đổi kế hoạch
Những người không đủ điều kiện chuyển đổi sang thường trú nhân hoặc không thể về nước thường rơi vào tình thế khó xử – hoặc xin tị nạn hoặc ở lại bất hợp pháp.
Khủng hoảng nhà ở và chi phí sinh hoạt
Việc kiểm soát dân số của Canada chủ yếu xuất phát từ vấn đề nhà ở và chi phí sinh hoạt đang ngày càng tăng cao. Các nhà hoạch định chính sách cho rằng cần giảm tỷ lệ nhập cư để kiểm soát tốc độ tăng dân số, qua đó giảm áp lực lên thị trường bất động sản.
Dự báo về dân số
Với chính sách nhập cư mới, dự kiến dân số Canada sẽ giảm 0,2% vào năm 2025. Mặc dù điều này có thể phần nào giải quyết được vấn đề nhà ở, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về phát triển kinh tế và cơ cấu dân số trong tương lai.
Dự báo những thay đổi trong chính sách nhập cư của Canada
Chính phủ Canada đang đối mặt với thách thức lớn trong việc cân bằng giữa nhu cầu phát triển kinh tế, trách nhiệm nhân đạo và những lo ngại của người dân.
Ba ưu tiên chính trong thời gian tới:
- Cải thiện quy trình xét duyệt tị nạn:
- Giải quyết tình trạng tồn đọng hồ sơ
- Đảm bảo quyền lợi xét duyệt công bằng cho người xin tị nạn
- Hỗ trợ người cư trú tạm thời:
- Mở rộng cơ hội chuyển đổi sang thường trú nhân cho du học sinh và lao động nước ngoài
- Tạo điều kiện thuận lợi trong quá trình chuyển đổi
- Tăng cường hiệu quả thực thi:
- Tập trung xử lý các trường hợp ưu tiên cao
- Đặc biệt chú trọng các vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia
Hướng đi mới cho hệ thống nhập cư Canada
Hệ thống nhập cư Canada đang đứng trước nhiều lựa chọn quan trọng. Mặc dù việc thắt chặt quy định và giảm chỉ tiêu có thể giải quyết được các vấn đề trước mắt, nhưng để phát triển bền vững, cần có những giải pháp toàn diện và dài hạn hơn.
Các nhà hoạch định chính sách cần cân nhắc kỹ lưỡng giữa:
- Chính sách mở cửa đón nhận người nhập cư mới
- Giải quyết lo ngại của người dân về chi phí sinh hoạt và cơ sở hạ tầng
Canada có thể duy trì vị thế là điểm đến hấp dẫn cho người nhập cư thông qua:
- Đầu tư vào các chính sách nhập cư hiệu quả
- Đưa ra các giải pháp nhân đạo phù hợp
- Giải quyết hài hòa các thách thức trong bối cảnh nhập cư ngày càng phức tạp
Canada đang điều chỉnh chính sách nhập cư để cân bằng giữa phát triển kinh tế, áp lực cơ sở hạ tầng và trách nhiệm nhân đạo. Các thay đổi về giấy phép lao động, chỉ tiêu thường trú nhân và xử lý tị nạn nhằm giải quyết khủng hoảng hiện tại, nhưng cũng tạo thách thức lớn cho du học sinh và lao động nước ngoài. Hiểu rõ quy định và chuẩn bị tốt là chìa khóa để bạn tận dụng cơ hội tại Canada. Liên hệ BGG ngay hôm nay để được tư vấn miễn phí và định hướng tối ưu cho hành trình du học của bạn!
