Từ năm 1990, Đài Loan bắt đầu nhận lao động của các nước Thái Lan, Philipin, Inđônêxia và Malaixia vào làm việc và từ tháng 11 năm 1999 đến nay Đài Loan tiếp nhận thêm lao động Việt Nam. Lao động nước ngoài làm việc trong các nhà máy, xí nghiệp, công trường và cả trong lĩnh vực giúp việc gia đình, bệnh viện và các khu điều dưỡng (Đài Loan gọi là Khán hộ công). Số lượng lao động nước ngoài thường xuyên có mặt tại Đài Loan vào khoảng trên 32 vạn người. Riêng Việt Nam có khoảng hơn 8 vạn lao động, trong đó có gần 60.000 lao động làm giúp việc gia đình và khán hộ công.
Luật Tiêu chuẩn lao động của Đài Loan quy định lao động nước ngoài được hưởng các quyền lợi và phải thực hiện những nghĩa vụ cơ bản sau đây:
Các quyền lợi cơ bản của người lao động:
- Thời hạn được lưu trú và làm việc tại Đài Loan
Theo quy định của Pháp luật Đài Loan, chủ thuê được ký hợp đồng với lao động nước ngoài mỗi lần là 03 năm, khi hết hạn nếu muốn thuê tiếp, chủ sử dụng sẽ gửi đơn lên Uỷ ban lao động để đăng ký. Những lao động làm việc tốt, không vi phạm pháp luật trong 03 năm qua có thể được ký hợp đồng làm việc ở Đài Loan thêm 03 năm nữa, nhưng phải xuất cảnh về nước sau đó mới được tái nhập cảnh làm việc.
- Được ký hợp đồng lao động với chủ thuê
Trước khi xuất cảnh sang Đài Loan, chủ thuê gửi cho Công ty Việt Nam bản giới thiệu công việc và hợp đồng để người lao động ký kết. Hợp đồng được ghi rõ về thời hạn, tên chủ thuê, mức lương, chi phí ăn, ở, công việc, địa chỉ, thời gian làm việc, các quy định bắt buộc người lao động và chủ thuê phải thực hiện.
- Thời gian làm việc
- Lao động trong nhà máy, công trường:
Theo quy định tại Luật Tiêu chuẩn lao động của Đài Loan thì lao động trong các cơ quan, công trường, xí nghiệp đều áp dụng chế độ làm việc mỗi ngày 8 tiếng và hưởng các quyền lợi theo quy định của luật này.
- Lao động giúp việc gia đình và chăm sóc người già, người bệnh:
Trong lĩnh vực giúp việc gia đình và khán hộ công trong bệnh viện và các khu điều dưỡng, do tính chất đặc thù của công việc là phải phục vụ nên không áp dụng chế độ lmà 8 tiếng/ngày. Thời gian làm việc, xin nghỉ, làm thêm giờ (vào ngày chủ nhật) đều căn cứ theo hợp đồng do người lao động ký với chủ thuê. Người lao động phải hoàn thành các công việc được chủ thuê giao cho, hết việc trong ngày thì được nghỉ. Vì vậy người lao động cần hiểu rõ để xác định thái độ làm việc và không được yêu cầu chủ thuê phải thực hiện theo luật.
- Quyền lợi cụ thể
Tiền lương: Lương cơ bản cho lao động nước ngoài là 18.780 NT $/tháng.
Tiền làm thêm giờ: Đối với lao động tại nhà máy, công trường làm thêm 2 giờ trong ngày bình thường được trả thêm 33% lương mỗi giờ. Làm thêm các giờ tiếp theo được trả thêm 66% lương mỗi giờ; Làm thêm ngày chủ nhật, ngày nghỉ lễ, nghỉ phép được trả lương gấp 2 lần ngày thường. Lao động giúp việc gia đình và khán hộ công không áp dụng chế độ trên.
Bảo hiểm lao động: Người lao động được tham gia đóng đầy đủ các loại chế bảo hiểm như: Bảo hiểm y tế, bảo hiểm lao động, thuế thu nhập cá nhân… theo qui định của Chính phủ Đài Loan.
- Quyền khiếu kiện và chấm dứt hợp đồng
Người lao động có quyền phản ánh với Công ty môi giới quản lý lao động hoặc cơ quan chức năng tại Đài Loan và có quyền chấm dứt hợp đồng nếu chủ thuê hoặc các thành viên trong gia đình chủ có hành vi bạo lực, xúc phạm hoặc không trả lương theo đúng hợp đồng đã ký.
- Các nghĩa vụ người lao động phải thực hiện:
Nghĩa vụ trong công việc:
– Người lao động phải thực hiện nghiêm chỉnh nội dung các điều khoản đã ký trong hợp đồng thuê lao động với chủ thuê
– Chịu sự điều hành, giám sát và làm tốt mọi công việc được chủ thuê giao cho
– Không được cãi lại hoặc có hành vi gây mất an toàn cho chủ thuê
– Thời gian thử việc là 40 ngày đầu tiên
– Phải thực hiện đúng nội qui làm việc, tôn trọng phong tục, tập quán của chủ sử dụng…
– Trong suốt thời hạn hợp đồng người lao động không được phép đòi chuyển đổi chủ
– Không được làm việc cho chủ khác ngoài hợp đồng đã ký. Khi bị bắt vì tự ý bỏ hợp đồng làm việc cho chủ khác, người lao động sẽ bị đưa về nước, phải tự chịu tiền vé máy bay và không được phép quay lại Đài Loan làm việc. Ngoài ra. nếu bỏ hợp đồng ra ngoài mà bị tai nạn, ốm đau…sẽ không được hưởng bảo hiểm y tế và phải tự chi trả mọi chi phí khám chữa bệnh liên quan.
– Nếu tự ý bỏ hợp đồng, bỏ trốn hoặc làm hư hỏng tài sản của chủ, người lao động phải bồi thường thiệt hại đã gây ra.
Nghĩa vụ thực hiện các quy định của Luật lao động Đài Loan đối với lao động nước ngoài, gồm những điểm chính sau đây:
- Khám sức khoẻ định kỳ:
Trong vòng 03 ngày sau khi nhập cảnh vào Đài Loan, người lao động phải đi với chủ hoặc công ty môi giới đến bệnh viện để kiểm tra sức khoẻ. Sau đó cứ 06 tháng chủ thuê phải đưa người lao động đi kiểm tra sức khỏe một lần. Nếu không đạt yêu cầu về sức khoẻ người lao động sẽ bị trả về nước.
- Làm giấy phép lao động và thẻ cư trú:
Trong vòng 15 ngày sau khi nhập cảnh vào Đài Loan, chủ thuê phải làm Giấy phép lao động xin cấp Thẻ cư trú cho người lao động. Mỗi năm người lao động phải xin Giấy phép lao động và làm thẻ cư trú một lần.
Thẻ cư trú dùng làm giấy tờ đi lại hợp pháp, người lao động phải giữ cẩn thận, không làm mất (nếu làm mất sẽ phải chịu chi phí làm lại), cho mượn… Khi đi ra ngoài phải mang theo như vật bất ly thân.
Chi phí khám sức khoẻ định kỳ và làm thẻ cư trú do người lao đông chịu.
- Nghĩa vụ nộp thuế:
Tất cả lao động nước ngoài làm việc tại Đài Loan đều phải nộp thuế thu nhập theo qui định của pháp luật sở tại. Cụ thể như sau:
Trong cùng một năm (từ 1/1 đến 31/12) nếu người lao động cư trú và làm việc tại Đài Loan dười 183 ngày và tổng thu nhập mỗi tháng trên 1,5 lần mức lương cơ bản do Viện hành chính quy định (tức là trên 28,170 Đài tệ) thì mức thuế thu nhập phải nộp hàng tháng là 18% thu nhập, còn nếu mức thu nhập từ 1,5 lần trở xuống thì thuế thu nhập phải nộp là 6% thu nhập.
Trong cùng một năm (từ 1/1-31/12) nếu người lao động cư trú và làm việc tại Đài Loan đủ 183 ngày trở lên thì mức thuế thu nhập được tính như sau: Mức thuế phải nộp của năm = {tổng thu nhập năm – mức miễn trừ thuế (82.000 Đài tệ/năm) – mức khấu trừ tiêu chuẩn (đối với cá nhân là 76.000 Đài tệ/ năm; đối với người đã kết hôn là 152.000 Đài tệ/năm)- mức khấu trừ đặc biệt thu nhập lương (104.000 Đài tệ/ năm)x5%.
Các khoản tiền làm thêm và tiền thưởng (nếu có) không phải nộp thuế. Những người đã cư trú và làm việc dưới 183 ngày của năm trước sẽ được coi là phần mới của năm sau.
- Chi phí ăn, ở của lao động nước ngoài:
Chủ sử dụng lao động Đài loan được khấu trừ tiền lương của lao động làm việc tại công trường và nhà máy để chi phí tiền ăn và ở từ 0 đến 2500 Đài tệ/ tháng, mức khấu trừ tuỳ thuộc vào sự thoả thuận giữa chủ sử dụng và người lao động.
Lao động làm việc trong lĩnh vực khán hộ công và giúp việc gia đình không phải áp dụng quy định khấu trừ này.
- Nộp phí quản lý cho chủ sử dụng theo quy định của Đài Loan:
Phí quản lý người lao động phải nộp, theo quy định năm thứ nhất là 1.800 Đài tệ/tháng; năm thứ 2 mỗi tháng nộp 1.700 Đài tệ và năm thứ 3 mỗi tháng nộp 1.500 Đài tệ.
Những lao động làm việc tốt, sau khi hết hạn hợp đồng 03 năm được về phép nếu nhập cảnh trợ lại để làm việc cho chủ cũ thì mỗi tháng chỉ phải nộp phí dịch vụ là 1.500 Đài tệ. Nếu đổi chủ thê mới thì phí dịch vụ lại phải nộp như ban đầu.
- Bị chấm dứt hợp đồng về nước:
- Người lao động sẽ bị chấm dứt hơp đồng và phải về nước trong các trường hợp sau đây:
- Trong 40 ngày thử việc ban đầu, nếu người lao động không thích ứng với công việc được chủ giao cho.
- Trong thời hạn hợp đồng, người lao động vi phạm pháp luật dưới các hình thức sau:
- Bỏ trốn hoặc lôi kéo người khác bỏ trốn.
- Bỏ việc liên tục từ 3 ngày trở lên hoặc có tổng cộng 6 ngày nghỉ không có lý do trong một tháng;
- Đưa người thân đến sống chung tại Đài Loan;
- Kết hôn, có thai, sinh con trong thời gian làm việc;
- Kết quả khám sức khoẻ phát hiện thấy mắc các bệnh như: lao phổi, bệnh đường sinh dục, bệnh sốt rét, sức khoẻ không đạt yêu cầu;
- Bị mất khả năng làm việc;
- Bị phát hiện nhiễm HIV hoặc nghiện hút;
- Làm việc cho chủ khác ngoài hợp đồng đã ký hoặc làm thêm việc khác;
- Có hành vi vi phạm tập quán, phong tục của chủ;
- Giả dối không trung thực trong việc kê khai giấy tờ, hồ sơ;
- Không tuân theo yêu cầu làm việc do chủ phân công;
- Vi phạm nghiêm trọng pháp luật của Đài Loan.
Khi bị đưa về nước trong các trường hợp trên, người lao động phải chịu tiền vé máy bay và toàn bộ chi phí liên quan đến việc về nước.
Tóm tắt các khoản tiền người lao động phải nộp theo quy định của pháp luật Đài Loan và Việt Nam:
Tiền khám sức khoẻ định kỳ : 2.000 Đài tệ/lần.
Làm thẻ cư trú : 1.000 Đài tệ/lần.
Phí bảo hiểm y tế : 256 Đài tệ/tháng.
Phí bảo hiểm lao động : 282 Đài tệ/ tháng.
Phí quản lý và giao thông năm thứ Nhất: 1.800 Đài tệ/tháng.
Năm thứ Hai : 1.700 Đài tệ/tháng.
Năm thứ Ba : 1.500 Đài tệ/tháng.
Phí môi giới (nộp cho Công ty môi giới Đài Loan) mức nộp tuỳ thuộc vào sự thoả thuận trong hợp đồng ký kết giữa Công ty Việt Nam với Công ty môi giới Đài Loan. Người lao động được thông báo trước khi đi làm việc ở Đài Loan về khoản phí này và cùng thoả thuận về phương thức nộp phí môi giới.
Địa chỉ liên lạc của các cơ quan chủ quản:
Trong quá trình làm việc tại Đài Loan, nếu có việc cần hỏi hoặc cần sự giúp đỡ người lao động có thể liên hệ với các cơ quan quản lý của Việt Nam và của Đài Loan qua các địa chỉ, điện thoại hoặc số fax sau đây:
Ø Cục Quản lý lao động ngoài nước:
Địa chỉ: 41B, Lý Thái Tổ, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội
Điện thoại: (84.4) 824 9522/934 0925
Fax: (84.4): 824 0122
Ø Văn phòng Kinh tế – Văn hoá Việt Nam tại Đài Bắc:
Địa chỉ: The Vietnam Economic and Cultural Office in Taipei
3F, No 65, Sung Chiang Road, Taipei, Taiwan
Điện thoại: (886.2) 251 66626
Fax: (886.2) 251 66625
Ø Ban Quản lý lao động Việt Nam tại Đài Bắc:
Địa chỉ: 1F, No 3/1, Lane 69, Sung Chiang Road, Taipei, Taiwan
Điện thoại: (886.2) 250 4347/25060396/0919547794
Fax: (886.2) 250 60587
Ø Đường Dây nóng của Uỷ ban lao động Đài Loan: 0800-017858
Ø Cục Đào tạo nghề nghiệp thuộc Uỷ ban lao động Đài Loan:
Địa chỉ: Số 83, đường Bắc Đình Diên, khu Đại Đồng, thành phố Đài Bắc.
Các Trung tâm phục vụ tư vấn lao động nước ngoài ở các thành phố và huyện lỵ
Thành phố Đài Bắc: Tel: 02-25361603 Fax: 02-25639774
Huyện Đài Bắc: Tel: 02-89651014 Fax: 02-89651058
Huyện Đào Viên: Tel: 03-3344087 Fax: 03-3341689
Xem thêm: Cùng BGG tìm hiểu về đất nước và con người Đài Loan
Xem thêm: Học bổng toàn phần Đài Loan
